‘अगं सोनी, ह्यावर्षी नवरात्रात घटासाठी रोज वेण्या कोण आणेल गं?’ नवऱ्याने मुलीला उद्देशून मस्करीच्या सुरात म्हटले खरे; पण त्यांचा माझ्याकडे असलेला रोख मला समजला. मस्करीचा सूर असला तरी त्यात गंभीरपणा होता… डोंबिवली स्टेशनपासून ४किमी अंतरावर घर आमचं आणि मी आता पावसाळ्यापूर्वी लोकलच्या गर्दीच्या भीतीने नोकरीला राजीनामा देऊन घरी बसलेले. हो, दरवर्षी ऑफिसमधून रात्री घरी परतताना स्टेशनवरून नवरात्रात रोज दोन वेण्या घेऊन जाणे हे माझे काम. एक घरच्या अन् एक सोसायटीतील घटासाठी.
ज्या लोकलच्या गर्दीच्या भीतीने घरी बसले तोच प्रवास आज मला घरी बसल्यावर सुखकर वाटायला लागला होता. रूढीपरंपरांचे लहाणपणापासूनचे मनावर झालेले संस्कार, सणवार साजरे करता येत नाहीत म्हणून मनाला असलेली चुटपूट हे सगळे मनात घेऊन कामासाठी निघालेल्या आम्ही. ती चुटपूट कमी करण्यासाठी लोकलमध्ये सण साजरे केले जाऊ लागले. किंबहुना; घरच्यापेक्षा लोकलच्या प्रवासातच मला सणांचे औचित्य जास्त समजले. नवरात्रातले नऊ दिवस नऊ रगांनी सजलेले. महिनाभर आधीच वर्तमानपत्रांत कोणत्या दिवशी कोणता रंग हे प्रसिद्ध झाले की, मलाच सर्वांत आधी माहीत, मीच पहिलं पाठवते, अशा थाटात आधी साध्या मेसेजवर आणि आता व्हॉट्सपवर शेअर केलेले. कोणी म्हणते वर्तमानपत्राचा खप वाढविण्यासाठी वा व्यापाऱ्यांनी त्यांचा धंदा व्हावा म्हणून हे रंग ठरवून दिलेले… कारण काहीही का असेना; पण कोणतेही हेवेदावे न ठेवता सगळ्याजणी त्या दिवसाच्या रंगानुसार सजून आलेल्या. रंगानुसार कोणी ठेवणीतल्या जुन्या साड्या काढलेल्या. त्यामागे असलेल्या भावना, आठवण मैत्रीणींसोबत शेअर करण्यासाठी मिळालेला हा मोका.केसांचा क्लीप, टिकली, बांगड्या, नेकलेसपासून सर्वच मॅचिंग आणि आता तर म्हणे बाजारात मंगळसूत्रही मॅचिंग आलेली.. अहाहा!!
स्टेशनच्या प्लॅटफॉर्मपासून ते लोकलचा महिलांचा डबा एकाच रंगाने सजलेला. अहो महिलाच कशाला आता पुरूषवर्गही मोठ्या संख्येने त्या त्या रंगांचे कपडे घालतात! हे झाले रंगांचे… नवरात्रीचे बऱ्याच जणांचे असलेले उपवास, कोणाचा फक्त शहाळ्याचं पाणी पिऊन, तर कोणाचा फक्त फळं खाऊन, तर कोणी एका वेळेस फराळाचं खाऊन तर कोणी एक वेळेस जेवण करून केलेला… ज्याला जसं जमेल तसं प्रत्येकाने ठेवलेला. पण श्रद्धेचा रंग एकच. नऊ दिवस रोज देवीच्या आरत्या म्हणत, तर कधी भोंडला खेळत रेल्वेचा तो दीडदोन तासांचा प्रवास कधी संपायचा कळायचेही नाही. ग्रुपमध्ये दरवर्षी महालक्ष्मी, मुंबादेवी, जिवदाणी, मुंब्रादेवी, सितलादेवी असे दर्शनाला जाण्याचे दिवस ठरवून कधी पहाटे लवकर उठून गेलो तर कधी ऑफिसमधून लवकर निघून संध्याकाळी असेे एकत्र जमून गेलो… त्यामागे देवीची श्रद्धा-भक्ती तर होतीच पण सगळयाजणी एकत्र जमून जाण्यामागचा उत्साहच जास्त.ऑफिसला माझ्या जाण्यायेण्याच्या माझ्या वेळेत लोकलला खूपच गर्दी… पण माझी बहीण थोडी उशिराने निघते आणि तिचा प्रवास पश्चिम रेल्वेचा… त्यांचा ग्रुप तर लोकलमध्ये गरबा दांडीया खेळतात. चालत्या ट्रेनमध्ये एकमेकींच्या अंगावर पडत, एकमेकींना सावरत… एरवी गर्दीत साधा धक्का लागल्यावर दुर्गेचा अवतार धारण करीत भांडणं करणाऱ्या अशा वेळेस स्वतः अडचणीत उभ्या राहून खेळण्यासाठी जागा करून देत त्यांच्यात सामील होणाऱ्या ह्या पण जणू काही देवीमाताच… ज्या प्रवासाच्या दगदगीपासून सुटण्यासाठी मी घरी बसले; त्याच प्रवासातला वाट्याला आलेला प्रत्येक सण अन् क्षण मी आज मिस करतेय…
ज्या लोकलच्या गर्दीच्या भीतीने घरी बसले तोच प्रवास आज मला घरी बसल्यावर सुखकर वाटायला लागला होता. रूढीपरंपरांचे लहाणपणापासूनचे मनावर झालेले संस्कार, सणवार साजरे करता येत नाहीत म्हणून मनाला असलेली चुटपूट हे सगळे मनात घेऊन कामासाठी निघालेल्या आम्ही. ती चुटपूट कमी करण्यासाठी लोकलमध्ये सण साजरे केले जाऊ लागले. किंबहुना; घरच्यापेक्षा लोकलच्या प्रवासातच मला सणांचे औचित्य जास्त समजले. नवरात्रातले नऊ दिवस नऊ रगांनी सजलेले. महिनाभर आधीच वर्तमानपत्रांत कोणत्या दिवशी कोणता रंग हे प्रसिद्ध झाले की, मलाच सर्वांत आधी माहीत, मीच पहिलं पाठवते, अशा थाटात आधी साध्या मेसेजवर आणि आता व्हॉट्सपवर शेअर केलेले. कोणी म्हणते वर्तमानपत्राचा खप वाढविण्यासाठी वा व्यापाऱ्यांनी त्यांचा धंदा व्हावा म्हणून हे रंग ठरवून दिलेले… कारण काहीही का असेना; पण कोणतेही हेवेदावे न ठेवता सगळ्याजणी त्या दिवसाच्या रंगानुसार सजून आलेल्या. रंगानुसार कोणी ठेवणीतल्या जुन्या साड्या काढलेल्या. त्यामागे असलेल्या भावना, आठवण मैत्रीणींसोबत शेअर करण्यासाठी मिळालेला हा मोका.केसांचा क्लीप, टिकली, बांगड्या, नेकलेसपासून सर्वच मॅचिंग आणि आता तर म्हणे बाजारात मंगळसूत्रही मॅचिंग आलेली.. अहाहा!!
स्टेशनच्या प्लॅटफॉर्मपासून ते लोकलचा महिलांचा डबा एकाच रंगाने सजलेला. अहो महिलाच कशाला आता पुरूषवर्गही मोठ्या संख्येने त्या त्या रंगांचे कपडे घालतात! हे झाले रंगांचे… नवरात्रीचे बऱ्याच जणांचे असलेले उपवास, कोणाचा फक्त शहाळ्याचं पाणी पिऊन, तर कोणाचा फक्त फळं खाऊन, तर कोणी एका वेळेस फराळाचं खाऊन तर कोणी एक वेळेस जेवण करून केलेला… ज्याला जसं जमेल तसं प्रत्येकाने ठेवलेला. पण श्रद्धेचा रंग एकच. नऊ दिवस रोज देवीच्या आरत्या म्हणत, तर कधी भोंडला खेळत रेल्वेचा तो दीडदोन तासांचा प्रवास कधी संपायचा कळायचेही नाही. ग्रुपमध्ये दरवर्षी महालक्ष्मी, मुंबादेवी, जिवदाणी, मुंब्रादेवी, सितलादेवी असे दर्शनाला जाण्याचे दिवस ठरवून कधी पहाटे लवकर उठून गेलो तर कधी ऑफिसमधून लवकर निघून संध्याकाळी असेे एकत्र जमून गेलो… त्यामागे देवीची श्रद्धा-भक्ती तर होतीच पण सगळयाजणी एकत्र जमून जाण्यामागचा उत्साहच जास्त.ऑफिसला माझ्या जाण्यायेण्याच्या माझ्या वेळेत लोकलला खूपच गर्दी… पण माझी बहीण थोडी उशिराने निघते आणि तिचा प्रवास पश्चिम रेल्वेचा… त्यांचा ग्रुप तर लोकलमध्ये गरबा दांडीया खेळतात. चालत्या ट्रेनमध्ये एकमेकींच्या अंगावर पडत, एकमेकींना सावरत… एरवी गर्दीत साधा धक्का लागल्यावर दुर्गेचा अवतार धारण करीत भांडणं करणाऱ्या अशा वेळेस स्वतः अडचणीत उभ्या राहून खेळण्यासाठी जागा करून देत त्यांच्यात सामील होणाऱ्या ह्या पण जणू काही देवीमाताच… ज्या प्रवासाच्या दगदगीपासून सुटण्यासाठी मी घरी बसले; त्याच प्रवासातला वाट्याला आलेला प्रत्येक सण अन् क्षण मी आज मिस करतेय…